این وسیله مناسب جهت استفاده برای بیمارانی است که دارای مشکل تنفسی هستند و تنفس آن‌ها دچار اختلال شده و حمل هوا و ریه با مشکل روبروست در نتیجه طی تجویز پزشک و با استفاده از اسپیرومتری تشویقی، تجمع مایعات و مخاط در ریه متوقف شده و ریه از مخاط و مایعات تخلیه می‌گردد و در نتیجه تنفس بیمار کم کم به شکل عادی خود باز می‌گردد.
این وسیله در درمان بیماری‌هایی نظیر ذات الریه، آسم، آتلکتازی، COPD و فیبروز سیستیک و ... کاربرد دارد. از جمله مزایای این ورزش کننده تنفسی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- بهبود عملکرد ریه
- کاهش خطر ابتلا به فروافت ریه
- کاهش مخاط
- تقویت ریه
- کاهش احتمال ابتلا به عفونت‌های ریوی
- واکنش در برابر COVID 19
- و ...
مزایای استفاده از اسپیرومتری تشویقی(انگیزشی)
مزیت استفاده از اسپیرومتر تشویقی به طور کلی در بهبود عملکرد تنفسی و ریوی خلاصه می‌شود اما در ادامه شما را با دیگر ویژگی‌های کاربردی این وسیله آشنا خواهیم کرد.
- ممانعت از روی هم قرارگیری ریه و تجمع ترشحات ریوی
- کمک رسانی به فرد در تصحیح عملکرد تنفسی
- کمک به فرد جهت پر کردن کیسه‌های هوای داخل شش و تبادل بیشتر اکسیژن و دی اکسید کربن
- کمک به بیمار جهت کنترل تنفس
- کمک به اکسیژن گیری کافی ریه‌ها
- ایجاد تحرک زیاد در قسمت دیواره قفسه سینه
- اطلاع بیمار از روند بهبود خود به دلیل ثبت معیارهای سنجشی توسط اسپیرومتر
- ایجاد آمادگی در بیمار بعد از عمل جهت استفاده از دستگاه IPPB در ICU
- کمک به بهبود و درمان بیماری‌های آسم و برونشیت
انواع دستگاه اسپیرومتر
این دستگاه کمک تنفسی دارای انواع مختلفی است که هر کدام قابلیت‌ها و کاربرد مخصوص به خود را دارند اسپرومتر تشویقی یکی از انواع ان محسوب می‌شود.
- پلتیسموگرافی کل بدن
- پنوما تاکومتر
- اسپیرومتر الکترونیکی
- اسپیرومتر تشویقی
- اسپیرومتر مشابه آسیاب بادی
انواع اسپیرومتری تشویقی(انگیزشی)
این نوع اسپیرومتر شامل انواع مختلفی از نظر نوع، ظرفیت، برند و قیمت است اما دو نوع پرکاربرد این نوع اسپیرومتر انگیزشی، مکانیکی که جهت فیزیوتراپی‌های تنفسی کاربرد دارند عبارتند از:
- اسپیرومتر ۳ توپ ۱۲۰۰ میلی لیتری: حجم این نوع اسپیرومتر نشان دهنده میزان ظرفیتی است دستگاه قادر به ارزیابی آن است. نحوه عملکرد این دستگاه به این شکل است که فرد باید بتواند طی عمل دم یک یا دو یا سه تا از توپ‌ها را به سمت بالا هدایت کند. جریان هوای لازم جهت حرکت توپ‌ها به سمت بالا به شرح زیر است:
- یک توپ ۴۰۰ s
- دو توپ ۹۰۰ s
- سه توپ ۱۲۰۰ s
این ظرفیت‌ها توسط یک نشانگر زرد نمایش داده می‌شوند.
- اسپیرومتر تشویقی سیلندری(حجمی) ۵۰۰۰ میلی لیتری: حجم این نوع اسپیرومتر با نوع سه توپ متفاوت است یعنی قادر به نمایش ظرفیت بیشتری از جریان هوا در هنگام انجام عمل دم است. از جمله قابلیت‌های این دستگاه عبارتند از:
- نشانگر دم جهت تشویق بیمار به حفظ نرخ تنفسی مناسب
- نشانگر حجم جهت انجام تمرینات مکرر و کامل تنفسی
لازم به ذکر است که علاوه بر این نوع تقسیم بندی، تقسیم بندی دیگری در خصوص اسپیرومترهای تشویقی وجود دارد که دو نوع هستند:
- اسپیرومتر تشویقی تاثیرگذار و در ارتباط با عمل دم
- اسپیرومتر تشویقی تاثیرگذار و در ارتباط با عمل بازدم
فاکتورهای مورد ارزیابی در اسپیرومتری تشویقی(انگیزشی)
هر یک از انواع اسپیرومترها برای ارزیابی فاکتورهای خاصی به کار می‌روند که موارد ارزیابی اسپیرومتر تشویقی به شرح زیر است:
- حجمی که بیمار با توجه به ظرفیت حیاتی خود در هر دوره تنفسی قادر به جابجایی آن است.
- میزان فعالیت بیمار بر اساس درصد ظرفیت حیاتی
- توجه به بازدم بیمار در صورت نزدیک شدن دم او به حجم باقیمانده
- مقدار و میزان دبی دمی بیمار
- میزان آپنه انتهای دم شخص بیمار
- میزان مقاومت دمی قابل اندازه گیری
موارد منع استفاده از اسپیرومتری تشویقی(انگیزشی)
در صورت مشاهده هر یک از موارد زیر استفاده از اسپیرومتر را متوقف کنید و سریعا با پزشک معالج مشورت نمایید.
- احساس سردرد شدید بعد از استفاده از اسپیرومتر
- افرادی که به تازگی دچار سکته قلبی شده‌اند
- افرادی که در ناحیه قفسه سینه احساس درد و سوزش دارند
- مبتلا بودن ب بیماری‌های عفونتی دستگاه تنفسی و ریه نظیر آنفولانزا
- مبتلا بودن به سل
- افراد مبتلا به هواجنبی یا پنوموتوراکس
- افرادی که به تازگی عمل چشم انجام داده‌اند
- افرادی که به آنوریسم قفسه سینه، شکم یا مغز مبتلا شده‌اند.
هدف استفاده از اسپیرومتری تشویقی(انگیزشی)
هدف نهایی و کلی استفاده از این دستگاه بهینه و عمیق سازی و بیشتر شدن قدرت تنفس بیمار است که در نتیجه آن، ایجاد حداکثر اتساع در برونش‌ها و سرفه موثر از طریق فیدبک بینایی حاصل خواهد شد که با همکاری، انگیزه و پشتکار بیمار نیز در ارتباط است.
