مولاژ به ماکتی گفته می‌شود که آناتومی عمومی بدن را به طور کامل نشان می دهد. مولاژ ها را در انواع نمونه های انسانی و حیوانی می سازند تا از طریق آنها آموزش ها به طور حرفه ای به دانشجویان رشته پزشکی و دامپزشکی ارائه شود. در این مقاله می خواهیم شما را با انواع مولاژ و ماکت آناتومی عمومی بدن انسان آشنا کنیم. با ما تا انتهای این مقاله همراه باشید.
تاریخچه ساخت مولاژ و ماکت آناتومی عمومی بدن
در زمان های قدیم و در اواخر قرن هفدهم برای اولین بار نمونه هایی از ماکت های طبیعی مشابه با اندام های واقعی بدن افراد ساخته شد که به عنوان wax model یا نمونه های مومی شناخته می شود. به دلیل اینکه در ساخت این نوع از ماکت ها از موم طبیعی استفاده شده بود، این نام گذاری روی آنها صورت گرفت.
ساخت این نوع از نمونه های مولاژ در شهر ناپل انجام شد که مخاطبان بسیاری را در شهرهای دیگر از جمله فلورانس و پاریس به خود علاقمند کرد. به همین دلیل به مرور زمان، ساخت مولاژ و ماکت آناتومی عمومی بدن، در سراسر جهان گسترش پیدا کرد.
در اواخر قرن نوزدهم، ساخت دو هزار قطعه از ماکت های مومی توسط جولس بارتا در بیمارستان لوئیس پاریس صورت گرفت. در واقع در این قرن، انواع متفاوتی از ماکت های پزشکی با سایز ها و اندازه های متنوع به مرحله تولید رسید. امروزه انواع مولاژ و ماکت آناتومی عمومی در حد بسیار پیشرفته ای ساخته می شود که با آناتومی واقعی بدن انسان ها تفاوت چندانی ندارد.
چه اجزایی در ماکت آناتومی عمومی بدن وجود دارد؟
مولاژ و ماکت آناتومی عمومی به گونه‌ای ساخته می‌شود که کلیه اجزای داخلی و خارجی بدن در آن قابل مشاهده است. با توجه به نوع مولاژ ها، آنها در انواع ثابت و جدا شونده تولید می شوند که هر کدام مزیت ها و ویژگی های مربوط به خود را دارا هستند. در ادامه برخی از این اجزا را مورد بررسی قرار می دهیم.
مولاژ و ماکت قلب
قلب یکی از اعضای بسیار مهم و حیاتی بدن به شمار می‌رود که وظیفه پمپاژ خون و رساندن آن به اندام های بدن را از طریق رگ ها بر عهده دارد. این عضو از بدن دارای بافت های بسیار خاصی است که از طریق رباط به استخوان سینه می‌چسبد.
در حالت کلی سیستم پیچیده‌ای در قلب وجود دارد که در ساخت مولاژ و ماکت آناتومی عمومی، کلیه جزئیات مربوط به قلب نشان داده می شود. بدون این جزئیات در مولاژ نمی توان آن را برای آموزش در مبحث پزشکی مناسب دانست.
در مولاژ و ماکت آناتومی عمومی مربوط به دستگاه قلب، جزئیاتی مانند رگ ها، رباط ها، بطن، دیافراگم و کلیه اجزای دیگر قابل مشاهده است.
غدد کلیوی در مولاژ
همانطور که می دانیم، کلیه به صورت دو غده خمیده کوچک در دو طرف پهلو ها قرار دارد. روی این غدد لایه ای خارجی وجود دارد که از این طریق هورمون های کورتونی تولید شده تا غلظت خون را تحت نظر داشته باشند. در واقع این سیستم پیچیده در مولاژ و ماکت آناتومی عمومی بدن، گنجانده می شوند. به همین دلیل آموزش علم پزشکی سریع تر انجام شده و یادگیری دانشجویان از این طریق افزایش پیدا می کند.
شبیه سازی معده در ماکت آناتومی عمومی
معده در دستگاه گوارش یکی از اصلی ترین اعضای آن به شمار می‌رود. در واقع این عضو در ناحیه شکم قرار گرفته و از انتهای مری شروع می شود. در ماکت آناتومی این عضو به خوبی قابل مشاهده است و سیستم ساز و کار آن به گونه ای شبیه سازی شده که بسیار نزدیک به اندام واقعی بدن باشد. رنگ این اندام نیز با نمونه واقعی آن بسیار مشابه است.
شش ها در مولاژ
شش یکی از اندام هایی است که اکسیژن را به خون رسانده و دی اکسید کربن را از آن خارج می کند. هوا از طریق بینی و مجرای تنفسی به شش ها وارد شده و از این طریق تنفس امکان پذیر می شود. در شش ها، رشته های ارتجاعی و ماهیچه های بسیاری وجود دارد که در ساختار آنها به صورت جزئی قابل مشاهده است. ممکن است برای آموزش تنها ماکت مربوط به دستگاه تنفسی تهیه شود. در این صورت این ماکت ها جزئیات را بهتر نمایش می دهند.
برای ساخت مولاژ و ماکت آناتومی عمومی از چه موادی استفاده می شود؟
از جمله عواملی که در کیفیت ماکت آناتومی نقش دارد، انتخاب نوع مناسبی از متریال و مواد برای ساخت آنها عنوان می شود. در واقع بدون مواد مناسب ساخت ماکت امکان پذیر نیست. در گذشته از موم طبیعی برای این امر استفاده می شده است.
موم به علت چسبندگی که در سطح خود دارد، سبب منسجم شدن مولاژ ها می شود. به مرور زمان این مواد جای خود را به سیلیکون، پی وی سی، پلاستیک و ژلاتین سپرد. امروزه ماکت ها در انواع متفاوتی از متریال ها ساخته می شوند که هر کدام دارای ویژگی های منحصر به فردی هستند.
ماکت هایی که در ساخت آنها از سیلیکون استفاده شده است، بسیار مقاوم و بادوام تر از نمونه های دیگر هستند. همچنین انعطاف پذیری این ماکت ها به گونه‌ای است که به اندام های واقعی شباهت بسیاری دارند. با این حال قیمت آنها نیز ممکن است از مواد دیگر بیشتر باشد.
برای ساخت اندام های سفت مثل استخوان ها، از نوع دیگری از متریال به نام اکریلیک استفاده می‌کنند. این متریال تداعی کننده سختی و مقاومت استخوان ها در بدن است.
سایز مولاژ و ماکت آناتومی عمومی، بر چه اساسی انجام می شود؟
یکی از ویژگی هایی که در مولاژ ها باید به آن توجه شود، سایز آنها است. مولاژ ها در اندازه واقعی و با مقیاس یک به یک تولید می شوند که این اندازه ها با اندازه واقعی بدن افراد یکسان است. به همین دلیل این نوع از ماکت های آناتومی گزینه مناسبی برای آموزش دانشجویان پزشکی خواهد بود.
در برخی از مواقع نیز آنها را در مقیاس های کوچک تر 2/1 یا 4/1 می سازند تا بتوان آنها را در هر مکان و موقعیتی مورد استفاده قرار داد. سایزهای کوچک جزئیات کمتری را نشان می دهند، به همین دلیل گزینه مناسبی برای آموزش حرفه ای نیستند.
بنابراین مولاژ و ماکت آناتومی عمومی دارای جزئیات بسیار پیچیده‌ای از اندام های بدن است که در حیطه پزشکی کاربرد بسیاری دارد.
