فشارسنج عقربه‌ای بعضی از دستگاه‌های فشارسنج عقربه‌ای هستند. فشارسنج عقربه‌ای وسیله‌ای است فنردار که با استفاده از فشار هوا عقربه‌ای را روی صفحهٔ مدرّجی حرکت می‌دهد که هر درجهٔ آن نشانگر یک میلیمتر جیوه است. این نوع فشارسنج ارزان و حملش نسبت به نوع جیوه‌ای راحت‌تر است.
فشارسنج عقربه ای نوعی از فشارسنج است که علاوه بر استفاده در مراکز درمانی نظیر درمانگاه و کلینیک و … کاربرد خانگی هم دارند. فشارسنج عقربه ای همانطور که از اسمش پیداست، به سبب صفحه ی عقربه ای اندازه فشار خون را نمایش می دهد. این فشارسنج ها دارای کیسه هوا یا کاف هستند که به دور بازوی افراد بسته می شود و توسط یک تلمبه کوچک تا حدی باد میشوند که شریان ها بر اثر فشار بسته شوند. در اینجور مواقع یک گوشی پزشکی زیر کیسه هوا میگذارند تا با شنیدن اولین نبض و آخرین نبض، فشار بالا و با قطع صدای نبض ، فشار پایین به دست بیاید.
مانومتر بوردونی براساس این اصل کار می‌کند که اگر یک لوله تخت تحت فشار تمایل دارد به سطح مقطعی دایره‌ای تغییر شکل پیدا کند . اگر لوله به صورت شکل C یا مارپیچ باشد، با اعمال فشار و افزایش کشش ، کل لوله تمایل به راست شدن شکل خود یا باز شدن مارپیچها پیدا می‌کند و از این تمایل در تغییر شکل می‌توان برای اندازه‌گیری فشار استفاده کرد . در سال 1849 میلادی این اختراع به نام ایگنه بوردون در فرانسه ثبت و به دلیل حساسیت عالی ، عملکرد خطی و درستی آن بطور گسترده‌ای در حاضر از آن در اندازه‌گیری فشار استفاده میشود . در 1852 میلادی اشکرافت حق ثبت اختراع بوردن را در آمریکا خریداری کرد و به بزرگترین سازنده فشارسنج تبدیل شد . همچنین در 1849 میلادی برنادر شائفر در ماگدبرگ آلمان فشارسنج دیافراگمی را با موفقیت بعنوان اختراع به ثبت رساند که همراه با فشارسنجهای بوردنی انقلابی در اندازه گیری فشار درصنعت بوجود آورد . اما در 1875 میلادی پس از اینکه ثبت اختراع بوردن به پایان رسید، شرکت شائفر و بودنبرگنیز فشارسنجهای بوردنی را تولید کرد .
در عمل اندازه‌گیری فشار در فشار سنجهای بوردونی، از طریق یک لوله ته بسته با دیواره نازک که در انتهای باز آن به یک لوله حاوی سیال که فشار آن تحت اندازه‌گیری است بصورت ثابت شده وصل میشود انجام می‌گیرد . هر چه فشار بیشتر شود ، قسمت ته بسته لوله بصورت یک قوس (کمان ) حرکت می‌کند و این حرکت از طریق یک پیوندارتباطی به چرخش چرخ دنده‌ای منجر میشود و معمولاً این مکانیزم متحرک قابل تنظیم است .
یک چرخ دنده با قطر کوچک نیز که بر روی محور عقربه قرار دارد ، باعث میشود حرکت مکانیزم متحرک به نسبت تعداد دنده‌های دو چرخ دنده درگیر تقویت شود . برای اینکه این مکانیزم بتواند از طریق تنظیم و کالیبراسیون ، فشار را بدرستی نمایش دهد نیاز به تنظیم درست صفحه مدرج که پشت عقربه قرار می‌گیرد ، تنظیم موقعیت قرارگیری محور عقربه و تنظیم طول پیوند ارتباطی میباشد.
عدم رعایت مسائل تکنیکی و سالم نبودن دستگاه روی رقم اندازه‌گیری شده تاثیر می‌گذارد و نتیجه گیری اشتباه خواهد بود.
آموزش استفاده از فشار سنج عقربه ای
1) از فشارسنج جیوه‌ای استفاده‌کنید و یا برای اطمینان از صحت کار فشارسنج عقربه‌ای، باید آن را به‌طور مرتب با فشارسنج جیوه‌ای تنظیم کرد.
2) اندازه بازوبند متناسب با بازوی بیمار باشد. طول کیسة هوا حداقل ۸۰ درصد و پهنای آن حداقل ۴۰ درصد دور قسمت میانی و بالایی بازوی فرد باشد.
3) بازوبند را به‌طور مناسب دور بازو بپیچید؛ طوری‌که وسط کیسه هوایی بازوبند بالای شریان بازویی و لبه تحتانی بازوبند حدود ۲ سانتی‌متر بالای چین آرنج قرارگیرد.
4) وضعیت مناسب برای اندازه‌گیری فشار خون: صحیح ترین حالت برای اندازه‌گیری فشار خون وضعیت درازکشیده و یا وضعیت نشسته راحت بطوریکه باید دست بیمار به نحوی قرار داده شود که هم سطح قلب باشد. (در شرایط خاصی که احتمال می‌دهیم بیمار فشار خون پایین داشته باشد ولی در حالت دراز کشیده فشار خون طبیعی است، یکبار دیگر فشار خون را در حالت ایستاده یا نشسته با پاهای آویزان اندازه می‌گیریم که اگر افت فشار ارتواستاتیک داشته باشد معلوم شود).
5) لازم است که بیمار تا نیم ساعت قبل از اندازه‌گیری فشار خون غذا و چای میل نکرده باشد و سیگار نکشیده باشد. کافئین موجود در چای و قهوه و نیکوتین موجود در سیگار سبب افزایش فشارخون میشوند.
6) حدود ۵ میلیمتر جیوه تفاوت بین فشارخون دو بازو نرمال است. در بعضی شرایط(دیسکسیون مزمن آئورت و تنگی شریان ساب‌کلاوین)، در تمام موارد، فشارخون باید از بازویی اندازه‌گیری‌شود که فشار بالاتری دارد.
7) اندازه گیری فشار خون باید در شرایط آرام و بدون استرس انجام گیرد. در ضمن لازم است بیمار قبل از اندازه‌گیری فشار خون فعالیت فیزیکی سنگینی انجام نداده باشد و قبل از اندازه‌گیری فشار خون، حداقل به مدت ۱۰-۵ دقیقه آرام وبدون استرس بنشینید. فشار خون در شرایط فعالیت ورزشی، خستگی و یا عصبانیت در همه بالا می رود و در افراد بیمار این افزایش شدیدتر از افراد نرمال است. فشار خون اندازه گیری شده در این شرایط نشانگر درستی از فشار خون میانگین نمی باشد.
8) لباس آستین کوتاه بپوشید. بالا زدن استین تنگ لباس با فشار روی شریان موجب خطای اندازه گیری میشود.
9) بازوبند باید در بازوی بیمار به نحوی بسته شود که نه خیلی شل باشد و نه خیلی سفت والا موجب خطا در اندازه گیری میشود.
منبع :
